Thơ Hồ Xuân Hương đã trở nên quen thuộc với chúng ta qua những bài học trên sách giáo khoa, báo chí và truyền hình. Bà được coi là một hiện tượng đặc biệt trong văn học Việt Nam, không chỉ về nội dung và nghệ thuật, mà còn về tính trừu tượng của sáng tác.
Dưới đây là 30 bài thơ nổi bật nhất trong các thể loại thơ của nữ thi sĩ:
Những bài thơ hay nhất của Hồ Xuân Hương
Hồ Xuân Hương (1772 – 1822) là một nữ thi sĩ nổi tiếng vào cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Bà được đánh giá cao trong giới thơ văn Việt Nam, nơi mà hầu hết các bài thơ nổi tiếng đều do nam giới sáng tác.
Sự xuất hiện của Hồ Xuân Hương đã mang đến một làn gió mới cho giới nghệ thuật. Trong suốt sự nghiệp của mình, bà đã sáng tác vô số bài thơ ý nghĩa và độc đáo.
Dưới đây là tuyển chọn những bài thơ tiêu biểu và ấn tượng nhất của Hồ Xuân Hương:
Cảnh thu
Thánh thót tàu tiêu mấy giọt mưa,
Bút thần khôn vẽ cảnh tiêu sơ.
Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,
Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ.
Bầu dốc giang sơn say chấp rượu,
Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ.
Cho hay cảnh cũng ưa người nhỉ,
Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ.
Bánh trôi nước
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Chơi khán đài
Êm ái chiều xuân tới Khán Đài,
Lâng lâng chẳng bợn chút trần ai.
Bốn mùa triêu mộ, chuông gầm sóng,
Một vũng tang thương, nước lộn trời.
Bể ái ngàn trùng khôn tát cạn,
Nguồn ân trăm trượng dễ khơi vơi.
Nào là cực lạc là đâu tá?
Cực lạc là đây, chín rõ mười.
Động Hương tích
Bày đặt kìa ai khéo khéo phòm,
Nứt ra một lỗ hỏm hòm hom.
Người quen cõi Phật chen chân xọc,
Kẻ lạ bầu tiên mỏi mắt dòm.
Giọt nước hữu tình rơi thánh thót,
Con thuyền vô trạo cúi lom khom.
Lâm tuyền quyến cả phồn hoa lại,
Rõ khéo trời già đến dở dom.
Hoạ Nhân
Vài hàng chữ gấm chạnh niềm châu,
Nghĩ tưởng năm canh nguyệt hé lầu.
Lá nhuộm thức lam thêm vẻ thẹn,
Sương pha khói biếc rộn thêm sầu.
Thẩn thơ trước viện, nhà khoe gió,
Đồng vọng bên tai, địch thét đâu,
Ướm hỏi trăng già khe khắc bấy,
Trêu nhau chi những sợi cơ cầu.
Hỏi Trăng
Một trái trăng thu chín mõm mòm,
Nảy vừng quế đỏ đỏ lòm lom!
Giữa in chiếc bích khuôn còn méo,
Ngoài khép đôi cung cánh vẫn khòm.
Ghét mặt kẻ trần đua xói móc,
Ngứa gan thằng Cuội đứng lom khom.
Hỡi người bẻ quế rằng ai đó,
Đó có Hằng Nga ghé mắt dòm.
Duyên Kỳ Ngộ
Nghìn dặm có duyên sự cũng thành,
Xin đừng lo lắng hết xuân xanh.
Tấc gang tay họa thơ không dứt,
Gần gũi cung dương lá vẫn lành.
Tên sẵn bút đề dường chĩnh chện,
Trống mang dùi cắp đã phanh phanh.
Tuy không thả lá trôi dòng ngự.
Chùa Sài Sơn
Khen thay con tạo khéo khôn phàm,
Một đố giương ra biết mấy ngàn.
Triền đá cỏ leo sờ rậm rạp,
Lạch khe nước rỉ mó lam nham.
Một sư đầu trọc ngồi khua mõ,
Hai tiểu lưng tròn đứng giữ am.
Đến nơi mới biết rằng Thánh Hoá,
Chồn chân mỏi gối hãy còn ham.
Vấn Nguyệt
Trải mấy thu nay vẫn hãy còn,
Cớ sao khi khuyết lại khi tròn?
Hỏi con Bạch Thố đà bao tuổi?
Hỏi chị Hằng Nga đã mấy con?
Đêm tối cớ sao soi gác tía?
Ngày xanh còn thẹn mấy vầng tròn.
Năm canh lơ lửng chờ ai đó?
Hay có tình riêng mấy nước non?
Dữ phạm tế tửu xướng họa kỳ 2
Kìa ai tỉnh, kìa ai say,
Kìa ai ghẹo nguyệt giữa ban ngày.
Khoan khoan xin hãy dừng tay lại,
Chớ mó hang hùm nữa mất tay.
Đề nhị mĩ nhân đồ
Ấy bao nhiêu tuổi hỡi cô mình,
Chị cũng xinh mà em cũng xinh.
Trăm vẻ như in tờ giấy trắng,
Ngàn năm còn mãi cái xuân xanh.
Phiếu mai chăng dám đường kia nọ,
Bồ liễu thôi đành phận mỏng manh.
Có một thú vui sao chẳng vẽ,
Trách người thợ ấy khéo vô tình.
Mời trầu
Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi,
Này của Xuân Hương mới quệt rồi.
Có phải duyên nhau thì thắm lại,
Đừng xanh như lá, bạc như vôi.
Thơ Hồ Xuân Hương về người phụ nữ
Hồ Xuân Hương được biết đến với cái tên “bà chúa thơ Nôm”, vì hầu hết thể loại thơ mà bà sáng tác đều thuộc dòng thơ Nôm. Và trong số đó, thơ viết về phụ nữ là nổi bật nhất.
Bản thân Hồ Xuân Hương là một người phụ nữ Việt Nam, các vần thơ của bà mang đậm vẻ truyền thống và tô điểm cho sự dịu dàng của con gái Việt. Thơ Hồ Xuân Hương về phụ nữ đã rất nổi tiếng từ thời bấy giờ và vẫn được yêu thích và gìn giữ cho đến tận ngày nay.
Dưới đây là những bài thơ về phụ nữ nổi tiếng nhất của Hồ Xuân Hương:
Thương Thay Phận Gái
Thương thay phận gái cũng là người,
Nỡ bỏ xuân xanh quá nửa đời.
Ông Nguyệt nỡ nào trêu quải mãi,
Chị Hằng khéo nhẽ éo le thôi.
Hoa còn phong nhụy ong ve vãn,
Gió đã phai hương bướm tả tơi.
Quá ngán thợ trời ghê gớm bấy,
Xuân xanh được mấy chút thương ôi.
Thương Ôi Phận Gái
Thương ôi phận gái cũng là chồng,
Ghét bỏ nhau chi hỡi Nguyệt ông.
Rồng tắm ao tù từng phận tủi,
Mưa gieo xuống giếng uổng lòng mong.
Xót thân hoa nở song lầm cát,
Thẹn mặt trần ai đứng giữa vòng.
Ôi thôi đành một kiếp thế cho xong.
Lấy chồng chung
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng,
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung.
Năm chừng mười họa hay chăng chớ,
Một tháng đôi lần có cũng không.
Cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng,
Cầm bằng làm mướn mướn không công.
Nỗi này ví biết dường này nhỉ,
Thời trước thôi đành ở vậy xong.
Thương
Há dám thương đâu kẻ có chồng,
Thương vì một nỗi hãy còn không.
Thương con cuốc rũ kêu mùa Hạ,
Thương cái bèo non giạt bể Đông.
Thương cha mẹ nhện vương tơ lưới,
Thương vợ chồng Ngâu cách mặt sông.
Ồ thương quân tử thương là thế,
Há dám thương đâu kẻ có chồng…
Thân Phận Người Đàn Bà
Hỡi chị em ơi có biết không,
Một bên con khóc, một bên chồng.
Bố cu lổm ngổm bò trên bụng,
Thằng bé hu hơ khóc dưới hông.
Tất cả những là thu với vén,
Vội vàng nào những bống cùng bông.
Chồng con cái nợ là như thế,
Hỡi chị em ơi có biết không?
Vô âm Nữ
Mười hai bà mụ ghét gì nhau,
Đem cái xuân tình cắm ở đâu.
Rúc rích thây cha con chuột nhắt,
Vo ve mặc mẹ cái ong bầu.
Nào ai biết được vông hay tróc,
Nọ kẻ chia ra cuống mấy đầu.
Thôi thế thời thôi thôi cũng rảnh,
Trăm năm càng khỏi tiếng làm dâu.
Thu Vũ (Mưa Thu)
Trời cách mây mù thảm chả xanh,
Mưa thu sân vắng giọt buồn tanh.
Đầu cành cây héo châu dài vắn,
Trên lá tiêu vàng tiếng chậm thanh.
Hát dứt đê mê mơ vạn dặm,
Sầu giăng quạnh quẽ nỗi năm canh.
Khuê sâu rất khổ mày hoa ấy,
Vẻ mặt buồn thương vẽ chẳng thành.
Tát Nước
Đang cơn nắng cực chửa mưa tè,
Rủ chị em ra tát nước khe.
Lẽo đẽo chiếc gầu ba góc chụm,
Lênh đênh một ruộng bốn bờ be.
Xì xòm đáy nước mình nghiêng ngửa,
Nhấp nhổm bên ghềnh đít vắt ve.
Mải việc làm ăn quên cả mệt,
Dạng háng một lúc đã đầy phè.
Canh khuya
Canh khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan mấy nước non.
Người thì lên đánh kẻ ngồi trông,
Trai co gối hạc khom khom cật.
Gái uốn lưng ong ngửa ngửa lòng,
Bốn mảnh quần hồng bay phấp phới.
Hai hàng chân ngọc duỗi song song,
Chơi xuân đã biết xuân chăng tá.
Cọc nhổ đi rồi, lỗ bỏ không!
Dù có nhiều tranh cãi xoay quanh cuộc đời của Hồ Xuân Hương, không thể phủ nhận tài năng và sự đóng góp của bà cho nền văn học nước nhà. Hy vọng qua những bài thơ tuyển chọn của Hồ Xuân Hương trên đây, bạn đã có cái nhìn sâu sắc và đa chiều hơn về tài hoa của nữ thi sĩ này.
