Bài thơ “Bè xuôi sông La” của Vũ Duy Thông được viết vào năm 1967, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang đạt đến đỉnh cao. Bài thơ này được viết dưới dạng ngũ ngôn, miêu tả vẻ đẹp tuyệt vời và mộng mơ của dòng sông La, cùng với niềm tin tưởng và hi vọng vào một tương lai bình yên cho quê hương.
Sông La – Dòng sông tuyệt đẹp
Khổ thơ đầu tiên miêu tả những chiếc bè gỗ quý từ rừng xa trên dãy Trường Sơn, xuôi dòng sông La. Có biết bao loại gỗ quý, đại diện cho tài nguyên lâm sản dồi dào của quê hương: dẻ cau, táu mật, muồng đen, trai đất, lát chun, lát hoa. Những từ “cùng”, “và”, “rồi” như thể hiện hình ảnh những chiếc bè gỗ quý nối đuôi nhau trên sông, kéo dài vô tận. Hãy nhìn, không thể đếm hết, mỗi lần chiêm ngưỡng đều mang lại sự thích thú và say mê:
“Bè ta xuôi sông La
Dẻ cau cùng táu mật
Muồng đen và trái đất
Lát chun rồi lát hoa”
Hai chữ “bè ta” thể hiện tự hào của nhà thơ. Câu thơ “Sông La ơi sông La” như là một tiếng reo vui mừng, tràn đầy niềm vui và niềm tự hào trước cảnh sắc tuyệt đẹp của dòng sông quê hương. Sông La là một nhánh của dòng sông Ngàn Trươi, chảy qua huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, sau đó hợp lưu với sông Lam và đổ vào Cửa Hội. Sông La thật đẹp, có một vẻ đẹp êm đềm, thơ mộng, đặc biệt là vào buổi chiều xuân và chiều thu. Nước sông “trong veo” cùng với những hàng tre xanh biếc tạo nên cảnh tượng mát dịu. Tác giả đã so sánh nước sông trong veo với “tính mát” (thiếu nữ), và các hàng tre xanh với “hàng mi” (giai nhân), những lá tre xanh “im mát” nằm dọc bờ sông.
“Sông La ơi sông La
Trong veo như ánh mắt
Bờ tre xanh im mát
Mươn mướt đôi hàng mi”
Đọc thơ này, ta không thể không nhớ đến hai câu thơ của Tế Hanh trong bài thơ “Nhớ con sông quê hương”:
“Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre…”
Sông La – Đẹp đến đáng yêu
Vào buổi chiều, sông La trở nên thêm đáng yêu. Bề mặt sông phản chiếu ánh tà dương, trở nên long lanh. Gió thổi nhẹ, mặt nước gợn sóng lăn tăn như những “vảy cá”. Trên bờ đê, tiếng chim hót vang lên:
“Sóng long lanh vảy cá
Chim hót trên bờ đê”
Bài thơ này thực sự rất sâu sắc và lôi cuốn. Vũ Duy Thông đã sử dụng ngôn từ tinh tế để miêu tả sự hoàn mỹ và mơ hồ của dòng sông La. Đây là một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, đong đầy yêu thương và tự hào dành cho quê hương.
