Sự tích Hồ Gươm là một truyện thần thoại nổi tiếng, đã được giới thiệu trong sách Ngữ Văn lớp 6, thuộc sách Chân trời sáng tạo, tập 1. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng khám phá bài viết về Sự tích Hồ Gươm để hiểu thêm về câu chuyện này.
Contents
Soạn bài Sự tích Hồ Gươm – Mẫu 1
Chuẩn bị đọc
Bạn biết gì về Hồ Gươm (Hà Nội)? Hãy chia sẻ những thắng cảnh nổi tiếng xung quanh Hồ Gươm.
- Hồ Gươm nằm ở trung tâm thành phố Hà Nội, có nhiều tên gọi khác nhau như: Hồ Lục Thủy, Tả Vọng…
- Trong hồ có Tháp Rùa cổ kính và những di tích lịch sử nổi tiếng như: cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn, đài Nghiên, tháp Bút…
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1. Long Quân đã cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm như thế nào?
- Trong bối cảnh đất nước bị giặc Minh xâm lược, nhân dân bị coi thường, nghĩa quân Lam Sơn dưới sự chỉ huy của Lê Lợi đã đứng lên bảo vệ đất nước.
- Long Quân đã cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần nhưng qua quá trình trải qua những thử thách khắc nghiệt để tìm được thanh gươm quý.
Câu 2. Khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã “hiểu ra” điều gì?
Khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã “hiểu ra” cuộc chiến đã kết thúc, đất nước đã hòa bình nên thanh gươm đã hoàn thành nhiệm vụ của mình. Vì vậy, nhà vua đã quyết định trả lại gươm.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Thanh gươm trong truyện được gọi là gươm thần vì lí do gì? Điều này thể hiện đặc điểm gì của truyền thuyết?
Thanh gươm được gọi là gươm thần vì:
- Nguồn gốc kì lạ: Thanh gươm của đức Long Quân. Lê Thận, một người đánh cá vớt được lưỡi gươm ba lần. Khi Lê Lợi đến thăm, thanh gươm bỗng sáng rực và trên gươm có hai chữ “Thuận Thiên”. Khi bị giặc đuổi, Lê Lợi thấy ánh sáng lạ trên cây đa, đó là chuôi gươm nạm ngọc và chuôi làm như in.
- Sức mạnh phi thường: Thanh gươm thần giúp Lê Lợi chiến thắng quân Minh.
Điều này thể hiện đặc điểm của truyền thuyết, với những chi tiết kì ảo và hoang đường.
Câu 2. Trong truyền thuyết, các sự kiện thường diễn ra trong một thời gian, không gian nhất định. Hãy xác định bối cảnh của việc Long Quân cho mượn gươm và điền vào bảng dưới đây:
Sự việc Thời gian Không gian
Cho mượn gươm thần Vào thời giặc Minh đặt ách đô hộ ở nước Nam
Tìm thấy lưỡi gươm Tìm thấy dưới biển, chuôi gươm trên núi
Đòi lại gươm thần Một năm sau khi đuổi giặc MinhCâu 3. Việc Long Quân cho mượn gươm cho Lê Thận tìm thấy lưỡi gươm ở một nơi và Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm ở một nơi khác trong truyện Sự tích Hồ Gươm nhằm thể hiện điều gì?
- Việc cứu nước là một công việc gian khó, lâu dài.
- Lưỡi gươm tìm thấy dưới nước, chuôi gươm tìm thấy trên núi cho thấy cách cứu nước có ở khắp mọi nơi.
- Việc đấu tranh bảo vệ đất nước cần có sự đồng lòng của nhân dân trên khắp đất nước.
Câu 4. Có ý kiến cho rằng Sự tích Hồ Gươm chỉ mượn chuyện Lê Lợi trả gươm thần để “giải thích địa danh Hồ Gươm”. Bạn đồng ý hay không đồng ý với ý kiến ấy? Vì sao?
- Ý kiến: Không đồng ý.
- Nguyên nhân: Sự tích Hồ Gươm không chỉ đơn giản là giải thích địa danh, mà còn thể hiện tinh thần yêu nước, quyết tâm đấu tranh để bảo vệ độc lập của dân tộc. Ngoài ra, hành động trả gươm còn thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân.
Câu 5. Tìm trong văn bản Sự tích Hồ Gươm:
- Một số từ ngữ cho thấy cách xưng hô trân trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi: minh công, bệ hạ.
- Một vài câu văn cho thấy cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả gửi trong lời kể:
- “Vào thời giặc Minh đặt ách đô hộ ở nước Nam, chúng coi dân ta như cỏ rác, làm nhiều điều bạo ngược, thiên hạ căm giận chúng đến xương tủy.”
- “Trong tay Lê Lợi, thanh gươm thần tung hoành khắp các trận địa, làm cho quân Minh bạt vía…”
Câu 6. Sự tích Hồ Gươm thể hiện những đặc điểm nào của thể loại truyền thuyết?
- Nội dung: đề cập đến nhân vật, sự kiện lịch sử (Lê Lợi, kháng chiến chống quân Minh), thể hiện thái độ của nhân dân với nhân vật, sự kiện được đề cập đến (Lê Lợi – kính trọng, tự hào…)
- Nghệ thuật: Chi tiết kì ảo (gươm thần, Rùa Vàng…)
