Trường Trung học phổ thông Quỳnh Phụ vừa tổ chức kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 12, với môn Ngữ văn là một trong những môn thi. Đề bài thi bao gồm 2 phần: nghị luận xã hội và nghị luận văn học.
Contents
Nghị luận xã hội
Trong bài thơ “Ngụ ngôn của mỗi ngày”, nhà thơ Đỗ Trung Quân đã viết:
Tôi học lời ngọn gió
Chẳng bao giờ vu vơ
Tôi học lời của biển
Đừng hạn hẹp bến bờ
Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) để trình bày suy nghĩ của bạn về bài học cuộc sống được gợi ra từ những câu thơ trên.
Nghị luận văn học
Trong câu trả lời cho câu hỏi thứ hai, “Giá trị vĩnh hằng của thơ là những vấn đề mang tính nhân văn, thuộc về con người, thuộc về nhân loại”, bạn hiểu ý kiến này như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh.
Gợi ý đáp án nghị luận xã hội
Trong thơ, “gió” và “biển” là biểu tượng của thiên nhiên tươi đẹp. “Gió” thường thổi theo một hướng tùy theo mùa và thời tiết. Học “lời ngọn gió” dạy “chẳng bao giờ vu vơ” có nghĩa là luôn có chủ đích, luôn theo một hướng. Con người cần sống có lí tưởng, hoài bão, ước mơ và xác định rõ ràng con đường đi để đạt tới thành công.
“Biển” luôn rộng lớn. Học “lời của biển” “đừng hạn hẹp bến bờ” có nghĩa là không nên ích kỉ, hẹp hòi. Thay vào đó, chúng ta nên mở lòng để đón nhận yêu thương và sẻ chia, giúp đỡ mọi người.
Đoạn thơ trên là lời tự nhủ và khuyên chân thành về cách sống của nhà thơ Đỗ Trung Quân. Chúng ta nên sống có lí tưởng, ước mơ và có tấm lòng rộng mở.
Bàn luận: Sống có lí tưởng, hoài bão, ước mơ sẽ giúp con người thấy cuộc đời thật ý nghĩa và đó sẽ là động lực để cố gắng, phấn đấu và vượt qua những khó khăn thử thách, đạt tới thành công…
Sống với tấm lòng rộng mở, yêu thương và sẻ chia, sẽ tạo được niềm vui, hạnh phúc và giúp cho cuộc sống con người và xã hội tốt đẹp hơn…
Phê phán lối sống không lí tưởng, ước mơ, ích kỉ, thực dụng… của một bộ phận giới trẻ hiện nay.
Bài học: Cần nhận thức được vai trò, ý nghĩa to lớn của lối sống có lí tưởng, tấm lòng sẻ chia, rộng mở và giúp đỡ mọi người.
Tuổi trẻ là những đam mê, là những khát khao. Hãy dám sống là chính mình với những ước mơ, lí tưởng, và hãy biết sẻ chia yêu thương, giúp đỡ những mảnh đời bất hạnh, dâng hiến cho đời những hoa thơm, trái ngọt.
Gợi ý đáp án nghị luận văn học
Trong ý kiến đã đưa ra, “giá trị vĩnh hằng của thơ: là những vấn đề mang tính nhân văn, thuộc về con người, thuộc về nhân loại”, ý nghĩa của tác phẩm là tạo ra sức hấp dẫn và sự sống trong lòng công chúng.
Tính nhân văn là hệ thống tư tưởng đề cao các giá trị con người, nâng niu và trân trọng vẻ đẹp, khát vọng của con người. Đó có thể là những vấn đề mang tính thời sự, những vấn đề riêng của con người trong một bối cảnh xã hội cụ thể, và cũng có thể là vấn đề mang tính nhân bản, thể hiện bản chất quy luật mọi thời của con người.
Ý nghĩa của nhận định là những giá trị đích thực và bất biến của tác phẩm thơ và văn học chính là giá trị nhân văn, những vẻ đẹp và khát vọng muôn đời của con người được gửi gắm trong tác phẩm.
Triển khai vấn đề cần nghị luận: Phân tích chứng minh qua bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh.
Nhận xét và đánh giá: Ý kiến đã khẳng định được đặc trưng và thuộc tính quan trọng nhất của thơ và văn học, đó chính là giá trị nhân văn, những vẻ đẹp và khát vọng muôn đời của con người được gửi gắm trong tác phẩm. Bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh đã thể hiện tài năng và tấm lòng của thi sĩ đối với cuộc đời.
Bài học đối với người viết: Tác phẩm thực sự có giá trị khi nó phản ánh hiện thực cuộc sống bằng cái tâm và tài năng nghệ thuật thực sự của người viết hướng tới con người và sáng tạo vì con người.
Bài học cho người đọc: Bạn đọc cần phải biết trân trọng tấm lòng và tài năng của người nghệ sĩ được thể hiện trong tác phẩm, và phát huy giá trị tốt đẹp của tác phẩm để gắn bó với cuộc sống và con người thông qua những trang văn. Bạn đọc thông qua tác phẩm văn học từ nhận thức đi đến sự tự nhận thức về giá trị nhân văn để hướng tới làm giàu tâm hồn và hoàn thiện nhân cách.
