Dạy học văn học luôn là một vấn đề được quan tâm và nghiên cứu bởi các nhà giáo. Một số phương pháp và biện pháp mới đã được đưa ra để cải thiện hiệu quả công tác giảng dạy và chất lượng học tập của học sinh. Tuy nhiên, cần có biện pháp tác động tích cực để nâng cao kết quả học tập của học sinh. Một trong những phương pháp đó là sử dụng bản đồ tư duy trong giảng dạy.
Môn Ngữ Văn trong lớp 6 là một môn học có số tiết dạy nhiều, dung lượng kiến thức dài và có độ khái quát rất lớn. Việc dạy Văn cũng gặp nhiều khó khăn. Để giờ dạy có hiệu quả thì cả người dạy và người học đều phải tập trung cao độ, chuẩn bị kĩ nếu không sẽ không đủ thời gian.
Một số học sinh có xu hướng không thích học, ngại học môn Ngữ văn do đặc trưng môn học này thường phải ghi chép nhiều, kiến thức khó và rộng. Một số em học tập chăm chỉ nhưng kết quả chưa cao. Các em thường học bài nào biết bài nấy, học phần sau không biết liên hệ với phần trước, không biết hệ thống kiến thức, liên kết kiến thức với nhau, không biết vận dụng kiến thức đã học trước vào bài học sau.
Với mục tiêu hướng các em đến một phương phương pháp học tập chủ động, tích cực, chúng ta có thể sử dụng bản đồ tư duy. Bản đồ tư duy có cấu tạo như một cái cây có nhiều nhánh lớn, nhỏ mọc xung quanh. “Cái cây” ở giữa bản đồ là một ý tưởng chính, các nhánh lớn sẽ được phân thành nhiều nhánh nhỏ, rồi nhánh nhỏ hơn, nhánh nhỏ hơn nữa nhằm thể hiện chủ đề ở mức độ sâu hơn. Sự phân nhánh cứ thế tiếp tục và các kiến thức, hình ảnh luôn được kết nối với nhau, sự liên kết này tạo ra một “bức tranh tổng thể” mô tả ý tưởng chung một cách đầy đủ, rõ ràng.
Việc sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học môn Ngữ văn lớp 6 có nhiều lợi ích. Đầu tiên, nó giúp học sinh học tập chủ động, tích cực, khám phá kiến thức một cách sáng tạo. Thứ hai, nó giúp học sinh hệ thống hóa kiến thức, nắm bắt được ý chính của bài học. Thứ ba, nó giúp học sinh phát triển tư duy, tăng tính độc lập, chủ động, sáng tạo và phát triển khả năng ghi nhớ.
Để áp dụng bản đồ tư duy trong dạy học ngữ văn, giáo viên cần hiểu rõ về bản đồ tư duy và nâng cao nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học. Giáo viên cần hướng dẫn học sinh phát triển tư duy và sử dụng bản đồ tư duy trong việc học tập. Quá trình thiết kế bản đồ tư duy cần tuân thủ quy trình và sử dụng phương tiện thiết kế phù hợp. Bản đồ tư duy có thể được áp dụng trong việc kiểm tra kiến thức cũ, giảng bài mới, tổ chức hoạt động nhóm, ôn tập và luyện tập.
Việc sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học môn Ngữ văn lớp 6 giúp học sinh học tập chủ động, tích cực, phát triển tư duy và nâng cao hiệu quả học tập của học sinh.
