“Vũ Như Tô” của tác giả Nguyễn Huy Tưởng đã ra đời từ những năm 40 của thế kỷ trước. Tuy đã trải qua hàng thế kỷ, tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và sức hút của mình. Đó là câu chuyện về sự phá vỡ của con người và tác động đáng kinh ngạc mà nó mang lại.
Contents
Tiếng vang khắp cung điện
Vũ Như Tô là một thợ xây dựng được vua Lê Tương Dực giao nhiệm vụ xây dựng Cửu Trùng đài, một tòa lâu đài lộng lẫy nằm giữa Hoàng Thành Thăng Long. Nếu công trình này hoàn thành và còn tồn tại đến ngày nay, chắc chắn nó sẽ là một tác phẩm kiến trúc tuyệt vời, khiến người Việt hiện đại phải trầm trồ thán phục. Nó sẽ giúp người ta hiểu rõ hơn về sự hy sinh của vua Lê Tương Dực và công sức mà anh ta đã bỏ ra.
Đấu tranh chống lại quyền lực
Vua Lê Tương Dực sống trong một vùng đồng bằng trù mật, không có núi non che chở, khiến anh luôn cảm thấy như đang ở một vị trí thấp hơn. Đó là lý do tại sao mong muốn vươn lên luôn rất mạnh mẽ trong tâm trí anh. Đài cao thành quách nguy nga chỉ là một biểu tượng, một cách để biểu thị cho khát vọng được tiếp cận với điều mà anh mơ ước. Thật đáng tiếc rằng ước mơ của anh không thể biến thành hiện thực. Trong khi đó, Vũ Như Tô đã trở thành điệp khúc đốt Cửu Trùng đài.
Vũ Như Tô, một nghệ sĩ sáng tạo, đã quyết tâm phục vụ cái đẹp và muốn tạo ra một kiệt tác để thời gian ghi danh. Ambition của nghệ sĩ là hoàn toàn chính đáng, nghệ thuật sinh ra từ những tham vọng như vậy, không ngừng vượt qua những điều đã có sẵn và chấp nhận bản thân khác biệt so với đám đông. Tuy nhiên, số đông vẫn luôn là số đông. Một khi số đông đã đánh giá anh ta là sai, anh ta chỉ có thể cam chịu. Vũ Như Tô đã bị giết và xác chết bị xỉ nhục. Ngay từ đầu, anh đã trái ngược với lợi ích của số đông, và việc này đã khiến anh tiếp tay đốt Cửu Trùng đài.
Nhân Dân và sự phá hủy
Sử sách ghi nhận rằng Nhân Dân là người đã phá hủy Cửu Trùng đài. Nhưng Nhân Dân là ai, hay chỉ đơn thuần là một từ chỉ những người vô danh, không tuổi và mờ nhạt? Họ phải chịu đựng những khổ đau và sự cai trị của quyền lực, phải tuân thủ đầy đủ dù cuộc sống của họ khó khăn hay thậm chí là đánh đổi sinh mạng. Nếu những người Nhân Dân ngày xưa không phá hủy Cửu Trùng đài, có lẽ Việt Nam đã có một tòa lâu đài với hàng trăm nóc để ngưỡng mộ. Nhưng Nhân Dân không quan tâm đến những thứ phù phiếm đó, họ chỉ cần có cơm no áo ấm, và sự hòa bình ở bốn phương. Đốt Cửu Trùng đài của họ chỉ là đốt cháy một ước mơ vươn lên, một khát vọng của nghệ thuật, nhưng cũng đồng thời là đốt cháy một ngọn lửa soi sáng những góc tối của đất nước, những khuôn mặt của những người đứng trong bóng tối của Nhân Dân, những con người không có danh dự, không có sự tự nhận biết, chỉ để lại trong lịch sử với danh xưng Nhân Dân.
Giải tỏa mâu thuẫn
Trong vụ án đốt Cửu Trùng đài, có ba “tội phạm”: Tương Dực, Như Tô và Nhân Dân. Ba “tội phạm” này, với những duyên cớ khác nhau, đã cùng nhau tạo ra sự phá hủy cho công trình đáng kinh ngạc này. Nó có thể đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, một tòa lâu đài mà ngày nay du khách phải trả tiền để tham quan, và thế giới công nhận là một trong những kỳ quan. Tuy nhiên, không có điều đó xảy ra vì sự mâu thuẫn đã được đặt nền móng cho công trình này. Đó là mâu thuẫn giữa khát vọng vươn lên và mong muốn yên bình, mâu thuẫn giữa sự cố gắng của nghệ sĩ và khả năng hạn chế của đám đông. Do đó, Cửu Trùng đài đã phải bị phá hủy.
Vở kịch “Vũ Như Tô” của tác giả Nguyễn Huy Tưởng là một tác phẩm đầy màu sắc về sự phá vỡ. Nhưng liệu trong cuộc bi kịch đó, Lê Tương Dực, Vũ Như Tô và Nhân Dân có thể điều hòa để xây dựng những điều tốt đẹp? Hay là họ đã quên những lời khuyên của nhà thơ Nguyễn Trãi dành cho vua Lê Thái Tông, tổ tiên của Tương Dực: “Hòa bình là gốc của nhạc, thanh âm là văn của nhạc. Dám mong bệ hạ rủ lòng yêu thương và chăm sóc muôn dân, khiến cho thôn xóm không còn tiếng oán trách buồn rầu. Điều đó chính là giữ gốc của âm nhạc”.
Kế tiếp là “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”: Con người và công nghệ.
