Trong bài thơ “Chữ người tử tù” của tác giả Nguyễn Tuân, chúng ta được đưa vào cảnh tượng một người tù bị còng tay, chân bị xiềng, vẫn kiên nhẫn viết chữ trên mảnh lụa trắng căng phẳng. Với mỗi chữ viết xong, quản ngục lại đánh dấu ô chữ đó bằng đồng tiền kẽm trên lụa óng. Nhìn những nét chữ vuông vắn, tươi tắn trên tấm lụa trắng, ta hiểu rằng đó là những hoài bão cao cả của một đời người.
Yếu tố tương phản
Cảnh tượng trên mang đến nhiều yếu tố tương phản. Đầu tiên, sự tương phản giữa sự tùy tùng, tuyệt vọng của người tù và sự đạm bạc, vẻ vang của văn chương. Mặc dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt, người tù vẫn không ngừng viết, biểu hiện sự kiên nhẫn và đam mê với nghệ thuật viết lách.
Thứ hai, sự tương phản giữa cái đẹp và cái xấu. Bức lụa trắng với những nét chữ vuông vắn, tươi tắn biểu thị cho cái đẹp, trong khi xiềng và còng tay của người tù mang đến cái xấu. Từ đó, ta thấy rõ sự tương phản giữa niềm hi vọng và khắc nghiệt, giữa cái đẹp và cái xấu trong cuộc sống.
Ý nghĩa của bài thơ
Tác giả Nguyễn Tuân đã truyền đạt một quan niệm nghệ thuật thông qua lời khuyên của Huấn Cao đối với quản ngục. Bằng cách chỉ trích việc đặt bức lụa trắng trẻo trong một môi trường bất lương, Huấn Cao khuyên quản ngục nên tìm về một nơi hợp lý để trưng bày tác phẩm nghệ thuật. Qua đó, Nguyễn Tuân khẳng định ý nghĩa của cái đẹp trong cuộc sống con người.
Thái độ của quản ngục với Huấn Cao cũng là một khẳng định về ý nghĩa của cái Đẹp. Bằng cử chỉ và lời nói, quản ngục thể hiện sự cảm kích và cảm động trước bức châm của Huấn Cao. Dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho lời cảm ơn trở nên khó nói. Điều này cho thấy rằng cái Đẹp không chỉ là vẻ bề ngoài, mà còn làm rơi lệ và tạo ra sự cảm động sâu sắc.
Với những tình tiết chân thực và ý nghĩa sâu sắc như vậy, bài thơ “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân đã tạo nên một câu chuyện đầy cảm xúc về niềm tin và hy vọng trong hoàn cảnh khốn khó.
