Việc giải mã tác phẩm văn học là một nhiệm vụ không hề dễ dàng. Đặc biệt đối với tác phẩm “Bài toán dân số”, tác giả đã gây ấn tượng mạnh với cách tiếp cận và lời kêu gọi thúc đẩy suy ngẫm. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về tác phẩm này và những thông điệp quan trọng mà nó mang lại.
Contents
Tóm tắt nội dung
“Bài toán dân số” là một vấn đề thu hút sự quan tâm toàn cầu. Tác giả đã khéo léo đưa ra câu chuyện về một bàn cờ tướng gồm 64 ô, mỗi ô có một hạt thóc. Từ câu chuyện này, tác giả liên kết với sự gia tăng dân số thế giới, khi con số này tăng với tốc độ kinh khủng. Cuối cùng, tác giả cảnh báo về việc “tồn tại hay không tồn tại” của con người trên trái đất.
Giới thiệu về tác phẩm
1. Tác giả
- Theo Thái An, Báo Giáo dục và Thời đại, số 28, 1995.
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ:
- Văn bản trích từ bài báo “Bài toán dân số đã được đặt ra từ thời cổ đại” trên báo Giáo dục và Thời đại, số 28, 1995.
b. Bố cục: 3 phần
- Phần 1: Từ đầu đến cuối: Bài toán dân số xuất hiện từ thời cổ đại.
- Phần 2: Tiếp theo đến ô thứ 34: Tốc độ tăng dân số nhanh chóng trên thế giới.
- Phần 3: Các lời giải cho bài toán dân số.
c. Kiểu văn bản: Văn bản nhật dụng.
d. PTBĐ: nghị luận + thuyết minh.
e. Giá trị nội dung:
- Từ câu chuyện về một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới, nhất là ở những nước chậm phát triển.
f. Giá trị nghệ thuật:
- Phương pháp thuyết minh, sử dụng và kết hợp các phương pháp so sánh, nêu số liệu, phân tích.
- Lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục.
Phân tích văn bản
1. Nêu vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình
- Đưa ra hai giả thuyết về bài toán dân số: được đặt ra từ thời cổ đại hay gần đây.
- Trình bày quan điểm người viết:
- Ban đầu không tin vào vấn đề.
- Sau đó, “sáng mắt ra”.
- Bài toán dân số và kế hoạch hoá gia đình được đặt ra từ thời cổ đại.
- Cách đặt vấn đề bất ngờ, hấp dẫn, khẳng định tác giả nhận thức vấn đề rất rõ và sâu sắc.
2. Từ bài toán cổ đến bài toán dân số – Tốc độ gia tăng dân số
- Bài toán cổ: Số thóc tăng theo cấp số nhân, nhiều vô kể, tạo cảm giác kinh khủng.
- So sánh với sự gia tăng dân số của loài người.
- Thuyết minh bằng số liệu và cách so sánh về tốc độ gia tăng dân số.
- Đưa ra câu chuyện về khả năng sinh con của người phụ nữ:
- Tỉ lệ sinh con ở các nước châu Phi, châu Á rất lớn.
- Châu Phi có tỉ lệ sinh con lớn hơn châu Á.
- Giải thích sự gia tăng dân số liên quan chặt chẽ và trực tiếp đến tỉ lệ sinh con tự nhiên của người phụ nữ.
- Cái gốc của vấn đề chính là việc kế hoạch hoá gia đình.
3. Lời kêu gọi hạn chế tốc độ gia tăng dân số
- Đừng để cho mỗi con người chỉ còn diện tích một hạt thóc.
- Muốn có đất sống phải sinh hạn chế sự gia tăng dân số.
- Lời đề nghị ngắn gọn nhưng xác đáng: Cảnh báo và kêu gọi mọi người giảm thiểu sự gia tăng dân số.
Kết bài
- Kết hợp các phương pháp so sánh, dùng số liệu phân tích, lập luận chặt chẽ, ngôn ngữ giàu sức thuyết phục.
- Liên hệ với thực tế và nâng cao nhận thức bản thân.
Tác phẩm “Bài toán dân số” đã thông qua câu chuyện kén rể của nhà thông thái và bàn cờ tướng để gửi tới chúng ta những thông điệp quan trọng về tình hình gia tăng dân số trên thế giới và những hậu quả nếu không kiểm soát được tốc độ này. Hãy cùng nhau hạn chế sự gia tăng dân số để bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
