Trong bài viết này, tôi sẽ giúp các bạn học sinh nắm được cách viết các bài văn nghị luận và nghị luận xã hội để có thể viết các bài văn nghị luận hay và đạt điểm cao.
Contents
Dạng bài nghị luận văn học
1. Nghị luận về một tình huống trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi
Mở bài:
- Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả (có thể nêu phong cách)
- Giới thiệu về tác phẩm (đánh giá sơ lược về tác phẩm), nêu nhân vật
- Nêu nhiệm vụ nghị luận
Thân bài:
- Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác
- Khái niệm tình huống
- Giữ vai trò hạt nhân của cấu trúc thể loại
- Là hoàn cảnh riêng được tạo nên bởi sự kiện đặc biệt
- Tại tình huống đó, cuộc sống hiện lên đậm nhất
- Qua tính huống đó, ý đồ tư tưởng của tác giả được bộ lộ rõ nét
- Phân tích tình huống
- Tình huống 1: Tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm
- Tình huống 2: Tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm
- Tình huống 3: Tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm
- Bình luận về giá trị của tình huống
Kết bài:
- Đánh giá ý nghĩa vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm
- Thông điệp mà tác giả muốn hướng tới
- Cảm nhận của bản thân về tình huống đó.
2. Nghị luận về một đoạn trích, tác phẩm, văn xuôi
Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận
- Dẫn nội dung nghị luận
Thân Bài:
- Giới thiệu vài nét về tác giả (vị trí, phong cách,…)
- Khái quát chung về tác phẩm (xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, lời bình,…)
- Làm rõ nội dung vấn đề nghị luận
- Từ ngữ đặc biệt
- Dụng ý của tác giả
- Làm rõ nghệ thuật đoạn trích, tác phẩm
- Cách dẫn truyện
- Giá trị hiện thực, nhân đạo
- Liên hệ, mở rộng (nếu có)
- Đánh giá chung về giá trị của đoạn trích tác phẩm
Kết bài:
- Khái quát lại cái hay, cái độc đáo của đoạn trích tác phẩm
- Nêu cảm xúc, ấn tượng của bản thân về đoạn trích, tác phẩm.
3. Nghị luận bàn về một ý kiến văn học
Mở bài:
- Giới thiệu về vấn đề nghị luận
- Giới thiệu khái quát ý kiến
- Trích dẫn nguyên văn ý kiến
Thân bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Giải thích
- Giải nghĩ từ khóa, hình ảnh
- Nội dung khát quát ý kiến
- Vì sao lại có ý kiến như thế?
- Bàn luận
- Ý kiến trên là đúng hay sai?
- Như thế nào là chính xác đầy đủ
- Ý nghĩa của ý kiến trên
- Bài học, liên hệ mở rộng vấn đề
- Đánh giá tổng thể về ý nghĩa và giá trị của ý kiến
Kết bài:
- Khẳng định lại quan điểm cá nhân
- Ý nghĩa của ý kiến trong văn học và đời sống
- Cảm xúc của bản thân về ý kiến
4. Dạng bài liên hệ hai/ba đoạn thơ, bài thơ
Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận
- Dẫn ra vấn đề nghị luận (trích dẫn đoạn thơ, bài thơ)
- Khái quát vị trí của tác phẩm trong giai đoạn
Thân bài:
- Giới thiệu khái quát
- Tác giả (vị trí, phong cách đặc trưng…)
- Tác phẩm (xuất xứ, vị trí, hoàn cảnh,…)
- Nêu khái quát nội dung, đặc điểm nghệ thuật chính của văn bản
- Phân tích, chứng minh
- Nội dung
- Hình ảnh thơ
- Từ ngữ đặc biệt
- Dụng ý của tác giả
- Nghệ thuật
- Thể thơ, giọng điệu
- Biện pháp tư từ
- Hiệu quả nghệ thuật
- Mở rộng
- Những nét tương đồng
- Tiến bộ hay hạn chế
- Nội dung
- Tổng hợp
- Nội dung
- Thông điệp của tác giả
- Những rung động cảm xúc
- Nghệ thuật
- Ngôn ngữ và giọng điệu
- Nét chung về phong cách
- Nội dung
- Liên hệ
- Khái quát vài nét về tác giả, tác phẩm
- Phân tích khái quát về
- Nội dung
- Nghệ thuật
- Đánh giá và nhận xét
- Những nét tương đồng của hai hoặc ba đoạn/bài thơ
- Những nét khác biệt của hai ba đoạn/bài thơ
Kết luận:
- Khái quát về giá trị và vị trí của hai hoặc ba đoạn/bài thơ
- Cảm xúc, ấn tượng của bản thân về hai hoặc ba đoạn/bài thơ
5. Nghị luận về một nhân vật, nhóm nhân vật, đoạn trích, tác phẩm, văn xuôi
Mở bài:
- Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả (nêu phong cách)
- Giới thiệu về tác phẩm (đánh giá sơ lược tác phẩm), nêu nhân vật
- Ấn tượng sâu sắc nhất về nhân vật là gì?
Thân bài:
- Tóm tắt tác phẩm
- Khái quát vào truyện
- Phân tích
- Lai lịch
- Ngoại hình
- Ngôn ngữ
- Nội tâm
- Cử chỉ, hành động
- Những nhận xét của các nhân vật khác về nhân vật đang được phân tích
- Đánh giá về nhân vật đối với tác phẩm
- Nội dung
- Hiện thực
- Nhân đạo
- Sự mới mẻ
- Nghệ thuật
- Điểm nhìn
- Tính huống
- Tâm lí
- Nội dung
- Mở rộng, liên hệ (nếu có)
Kết luận:
- Đánh giá nhân vật đối với sự thành công của tác phẩm, của văn học
- Thông điệp tác giả muốn hướng tới
- Cảm nhận của bản thân về nhân vật
- Đặc điểm điển hình nhân vật
- Phong cách, bút pháp tác giả.
Trên đây là 16 dàn ý viết các dạng bài văn nghị luận văn học và nghị luận xã hội mà các bạn cần nhớ để có thể tự viết được các bài văn hay, đầy đủ và đạt điểm cao. Chúc các bạn học tốt và đạt được nhiều kết quả cao trong học tập!
