Trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, học sinh sẽ được học cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Cùng Download.vn khám phá tài liệu “Soạn văn 9: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh” để nắm bắt kiến thức này nhé.
Contents
Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
Ôn tập văn bản thuyết minh
- Văn bản thuyết minh là loại văn bản thông dụng trong cuộc sống, giúp cung cấp tri thức về các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội.
- Tính chất của văn bản thuyết minh là cung cấp tri thức khách quan, chính xác.
- Phương pháp thuyết minh thường sử dụng bao gồm:
- Nêu định nghĩa, giải thích.
- Liệt kê, phân tích.
- Nêu ví dụ, số liệu…
Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
Hãy đọc văn bản trong sách giáo khoa và cùng tìm hiểu:
- Đối tượng của văn bản thuyết minh là vẻ đẹp của đá và nước ở Hạ Long.
- Văn bản cung cấp tri thức khách quan về đối tượng.
- Phương pháp thuyết minh chủ yếu sử dụng bao gồm:
- Phương pháp nêu định nghĩa giải thích: “Nước tạo nên sự di chuyển”.
- Phương pháp liệt kê: “Có thể để mặc cho con thuyền của ta mỏng… giữa các đảo đá”.
- Biện pháp nghệ thuật được sử dụng thêm là:
- Biện pháp nhân hóa: “Chính Nước làm cho Đá sống dậy, làm cho Đá vốn bất động và vô tri bỗng trở nên linh hoạt, có thể động đến vô tận và có tri giác có tâm hồn”. “Đá trẻ trung ta chừng đã quen lắm bỗng bạc xóa lên, rõ ràng trước mắt ta là một bậc tiên ông không còn có tuổi”.
- Biện pháp liên tưởng: Đá giống như con người “Và cái thập loại chúng sinh Đá chen chúc khắp Vịnh Hạ Long, già đi trẻ lại…”.
Luyện tập
Câu 1: Đọc văn bản trong sách giáo khoa và trả lời câu hỏi:
a. Văn bản có tính chất thuyết minh và thể hiện tính chất đó qua những đặc điểm sau:
- Nêu định nghĩa về loài ruồi, phân loại ruồi, giải thích tập tính sống, sinh sản của loài ruồi.
- Sử dụng phương pháp nêu định nghĩa, phân loại, số liệu và liệt kê.
b. Văn bản này có những điểm đặc biệt như sau:
- Hình thức giống văn bản hành chính công vụ (Văn bản pháp luật – định tội).
- Nội dung là thuyết minh về loài ruồi.
- Sử dụng biện pháp nhân hóa và liệt kê.
c. Các biện pháp nghệ thuật trong văn bản này giúp làm nổi bật nội dung cần thuyết minh và tạo sự hứng thú cho người đọc.
Câu 2: Đọc đoạn văn trong sách giáo khoa và nêu nhận xét về biện pháp nghệ thuật được sử dụng để thuyết minh.
Đoạn văn sử dụng biện pháp tu từ là kể chuyện. Tác giả kể lại câu chuyện về loài chim cú trong ký ức tuổi thơ của bà. Qua đó, văn bản thuyết minh về loài chim cú kết hợp với kiến thức môn Sinh học.
Bài tập ôn luyện
Hãy viết một bài văn thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật.
Gợi ý:
Hoa mai là một loài hoa quen thuộc đối với chúng ta. Khi Tết đến, không nhà nào thiếu một chậu mai để chơi Tết.
Mai có nhiều loại khác nhau, nhưng loại mai vàng được sử dụng để chơi Tết. Những cây mai được tạo hình bởi những người thợ làm vườn khéo léo, tạo ra những dáng cây đẹp mắt và ý nghĩa riêng. Gốc cây to lớn, xù xì và có lớp vỏ màu nâu. Cành cây uốn lượn theo nhiều hình dáng khác nhau. Lá nhỏ và dài, mỗi chiếc lá có hình răng cưa ở mép. Khi còn non, lá mỏng và màu xanh non. Khi trưởng thành, lá cây sẽ có màu xanh đậm hơn và dày hơn. Hoa mai nở thành từng chùm nhỏ, mỗi nụ hoa có năm cánh. Cánh hoa nhỏ xíu, mềm mại và mỏng manh. Ở giữa là những chiếc nhị hoa nhỏ xíu có màu vàng cam. Cảnh tượng hoa mai nở rực rỡ trong tiết trời xuân ấm áp làm say đắm lòng người.
Cây mai thường được trang trí bằng những phong bao lì xì màu đỏ kèm theo lời chúc tết, những chiếc đèn lồng đỏ nhỏ với các câu đối chúc tết. Màu vàng của hoa mai tượng trưng cho sự trù phú, sung túc. Cùng với màu đỏ, tượng trưng cho may mắn và hạnh phúc. Những màu sắc này mang lại niềm vui và may mắn cho năm mới.
Việc để một chậu mai trong nhà trong ngày Tết sẽ mang lại may mắn cho gia đình trong năm mới. Cây mai mang trong mình sự cao quý và thanh nhã của người Việt Nam. Đặc biệt, khi hoa mai nở rộ, cũng là lúc mùa xuân về, gợi lại cảm giác tươi vui và nhiều hy vọng.
Cây hoa mai đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi dịp Tết đến. Loài hoa này đem đến cho mỗi người niềm vui, báo hiệu mùa xuân và tượng trưng cho phẩm chất cao quý của con người.
